Slide show

Εκατοντάδες Αρχαίες Ελληνικές εκφράσεις και λέξεις Χρησιμοποιούμε Σήμερα

 

ΔΙΑΦΟΝΩ και το κάνω συχνά , κυκλοφορά ανάρτηση και παρουσιάζει 10 λέξεις και έχει τίτλο "Οι Αρχαίες Ελληνικές λέξεις που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα" , ΔΕΝ είναι έτσι και ΔΕΝ είναι 10 οι λέξις είναι χιλιάδες , ευτυχώς είμαστε Έλληνες , έχει διασωθεί η Ελληνική γλώσσα και γραφή , και χρησιμοποιούμε πολλές εκατοντάδες αρχαίες Ελληνικές λέξεις , χωρίς να το καταλαβαίνουμε ,


Για να τεκμηριώσω αυτό που λέω σας παρουσιάζω δεκάδες ΑΥΤΟΥΣΙΕΣ Αρχαίες Ελληνικές εκφράσεις που χρησιμοποιούμε και ακούμε ακόμα και σήμερα χωρίς να το καταλαβαίνουμε , Επίσης είμαστε ο μόνος λαός στον Πλανήτη που μπορεί να διαβάσει ΑΜΕΣΑ την αρχαία Γραφή του ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ χωρίς τη χρήση Αρχαιολόγου , Γλωσσολόγου , Πανεπιστημιακές Ομάδας Ερευνητών κ.τ.λ !!! , ( Μιλάω για όλους τους Έλληνες πολίτες ακόμα και αν έχουν παιδεία εξαταξίου Δημοτικού σχολείου ) υπάρχει κάποιος που δεν έχει πει ή ακούσει η δεν καταλαβαίνει τις παρακάτω εκφάνσεις ? , Γράψτε τις δικές σας στα σχόλια !!!

Καθημερινές εκφράσεις που προέρχονται από την Αρχαία Ελλάδα
Αντίπαλον δέος
Βίος αβίωτος
Δαμόκλειος σπάθη
Δούρειος Ίππος
Δρακόντεια μέτρα
Δια παν ενδεχόμενον
Δια χειρός
Δούναι και λαβείν
Δώρον άδωρον
Ες αύριον τα σπουδαία
Mηδένα προ του τέλους μακάριζε
Κύκνειο άσμα
Κουτί της Πανδώρας
Ιστός της Πηνελόπης
Ο κύβος ερρίφθη
Επί ίσοις όροις
Ήξεις αφήξεις
Μερίς του λέοντος
μετά βδελυγμίας
Εξ ιδίων κρίνει τα αλλότρια
Από μηχανής θεός
Αχίλλειος πτέρνα
Ασκοί του Αιόλου
Γόρδιος δεσμός
Δρακόντεια μέτρα
Μηδένα προ του τέλους μακάριζε
Εξ ορισμού
Εξ όψεως
Πνέω τα λοίσθια
Πάντ μέτρον άριστον
Πυξ λαξ ( με γροθιές και κλοτσιές )
Ταγαθά κόποις κτώνται
Επί τον τύπον των ήλων
Εν τη ρύμη του λόγου
Εν ριπή οφθαλμού
Κρανίου τόπος
Πύρρειος νίκη
Είπα και ελάλησα ,αμαρτίαν ουκ έχω
Η ταν ή επί τας
Γη και ύδωρ
Ευ αγωνίζεσθαι
Τα παιδία παίζει
Γνώθι σαυτόν
Ευ αγωνίζεσθαι
Ευ ζην
Μολών λαβέ
Ήξεις αφήξεις
Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας
Αγρόν ηγόρασε
Αθώα περιστερά
Αιέν αριστεύειν
Αιχμή του δόρατος
Άκρα του τάφου σιωπή
Αντί πινακίου φακής
Απέχω παρασάγγας
Αποδιοπομπαίος τράγος
Απολωλός πρόβατο
Διαίρει και βασίλευε
Διαρρηγνύω τα ιμάτιά μου
Διυλίζω τον κώνωπα και καταπίνω την κάμηλο
Δια παντός (χρόνου)
Ειρήσθω εν παρόδω
Εκ του σύνεγγυς
Εν κατακλείδι
Εξώλης και προώλης
Επί δικαίους και αδίκους
Εκ περιτροπής
Εις άτοπον απαγωγή
Εν καιρώ
Εν οίδα ότι ουδέν οίδα
Ενός κακού δοθέντος μύρια έπονται
Έξω φρενών
Τα κακώς κείμενα
Ταγαθά κόποις κτώνται
Τι μέλλει γενέσθαι
Τα εξ αμάξης - Του έψαλε τα εξ αμάξης
Το πεπρωμένον φυγείν αδύνατον
Τρόπος του λέγειν
Ηλίου φαεινότερον
Ιδίοις όμμασιν
Βαίνω καλώς - όλα βαίνουν καλώς
Γηράσκω αεί διδασκόμενος
Υπό την αιγίδα
Ψυχή τε και σώματι
Ως επί το πλείστον
Κεκλεισμένων των θυρών
Κεραυνός εν αιθρία
Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι
Μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας
Μήλον της Έριδος
Ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος
Φάσκω και αντιφάσκω
Φύρδην μίγδην
Το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού


ΑΛΑΛΥΤΙΚΕΣ ΕΞΗΓΗΣΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΩΝ

Αιδώς Αργείοι : Ντροπή σας, δεν ντρέπεστε καθόλου;
Όλα όσα είπατε στην αγόρευσή σας ήταν ψέματα. Γιατί τόση υποκρισία;
Αιδώς Αργείοι.
Φράση που φώναξε ο Στέντορας στην προσπάθειά του να παρακινήσει τους Αργείους να δείξουν θάρρος στον αγώνα εναντίον των Τρώων, μετά την αποχώρηση του Αχιλλέα από τη μάχη.
Ιλιάδα,Ε,787

Αντίπαλον δέος: Αντίπαλος, αντίπαλη παράταξη. Ισορροπία προερχόμενη από το φόβο των δυο αντιπάλων.
Τώρα που κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση και χάθηκε το αντίπαλο δέος η Αμερική συμπεριφέρεται αλαζονικά.
Η φράση χρησιμοποιείται κυρίως από το Θουκυδίδη, Γ,11

Από μηχανής θεός: Απροσδόκητη βοήθεια από άνθρωπο ή κάποιο γεγονός που εμφανίζεται απροσδόκητα και βγάζει από τη δύσκολη θέση δίνει λύση στο πρόβλημα.
Βρισκόταν σε απελπιστική οικονομική κατάσταση, αλλά το λαχείο που κέρδισε ήρθε σαν από μηχανής θεός και τον έβγαλε από τη δύσκολη θέση.
Η φράση προέρχεται από το θεατρικό τέχνασμα στην αρχαία Ελλάδα, κατά το οποίο οι τραγικοί ποιητές εμφάνιζαν στη σκηνή πάνω σ΄ ένα είδος γερανού ένα θεό που έδινε λύση στην αδιέξοδη πλοκή του έργου.

Αρχή άνδρα δείκνυσι: Η εξουσία αποκαλύπτει τις δυνατότητες του ανθρώπου δείχνει τις ικανότητες και το χαρακτήρα του.
Τώρα που είναι στην αντιπολίτευση κατηγορεί το δήμαρχο για ανικανότητα. Να δούμε τι θα κάνει όταν εκλεγεί αυτός αρχή άνδρα δείκνυσι.
Η φράση αποδίδεται στο Βίαντα, αρχαίο Έλληνα σοφό, παρόμοια άποψη εκφράζεται στην Αντιγόνη του Σοφοκλή.
Σοφοκλή Αντιγόνη,62

Ασκοί του Αιόλου: Λέγετε, όταν εμφανίζονται πολλά κακά, σύμφορες.
Αν η γειτονική χώρα εξαπολύσει επίθεση εναντίον μας θα γίνει μεγάλο κακό, θα ανοίξουν οι ασκοί του Αιόλου.
Η φράση είναι από την Οδύσσεια. Οι σύντροφοι του Οδυσσέα από περιέργεια άνοιξαν ένα ασκί δοσμένο από τον Αίολο στον Οδυσσέα και αμέσως πετάχτηκαν οι άνεμοι και καθώς ήταν απομάκρυναν το καράβι τους από την πατρίδα και του έφερε στον νησί των Λαιστρυγόνων.
Οδύσσεια, κ, 1-56


Άχθος αρούρης: Βάρος της γης άχρηστος άνθρωπος που δεν προσφέρει τίποτε.
Συνέχεια ζητά δανεικά για να εξασφαλίσει τα απαραίτητα κατάντησε άχθος αρούρης.
Ο Αχιλλέας στο διάλογό με τη μητέρα του αναφέρει ότι αισθάνεται άχθος αρούρης (βάρος της γης) μετά από μεγάλο διάστημα απραξίας και αποχής από τη μάχη.
Ιλιάδα,Σ,104

Αχίλλειος πτέρνα: Το αδύνατο σημείο
Είναι σοβαρός και μετρημένος άνθρωπος, αλλά στο ποδόσφαιρο παθιάζεται και συμπεριφέρεται απρεπώς η αγάπη του για την ομάδα αποτελεί και την αχίλλειο πτέρνα του.
Η φράση προέρχεται από το μύθο του Αχιλλέα, κατά τον οποίο η μητέρα του Θέτις, όταν τον βάφτισε στο αθάνατο νερό, τον κράτησε από τη φτέρνα με αποτέλεσμα το σημείο εκείνο να μη βραχεί και να μείνει το μόνο απροστάτευτο. Μόνο στη φτέρνα μπορούσε να πληγωθεί.

Βίος αβίωτος: Ζωή ανυπόφορη.
Τον απείλησε ότι θα του κάνει το βίο αβίωτο.
Η φράση αποδίδεται στο Χίλωνα, ένα από τους εφτά σοφούς της αρχαιότητας.

Γαία πυρί μειχθήτω: Ας καταστραφούν όλα, ας γίνουν όλα τα πάνω κάτω.
Εμείς να πετύχουμε το στόχο μας και γαία πυρί μειχθήτω.
Η φράση αποδίδεται σε αρχαίο Έλληνα ποιητή.

Γερανοί του Ιβύκου: απροσδόκητη αποκάλυψη του ενόχου.
Ο δράστης του εγκλήματος παρέμεινε για αρκετό διάστημα άγνωστος, έως ότου ήρθαν οι γερανοί του Ιβύκου, η κατάθεση του τελευταίου μάρτυρα αποκάλυψε τον ένοχο.
Γύρω στα 550 π. Χ. ληστές επιτέθηκαν και τραυμάτισαν θανάσιμα τον ποιητή Ίβυκο. Τη στιγμή εκείνη πέρασαν από πάνω του ένα κοπάδι γερανοί (πουλιά) και τους παρακάλεσε να εκδικηθούν το θάνατό του. Λίγο αργότερα σ΄ ένα ανοικτό θέατρο της Κορίνθου κατά την παράσταση εμφανίστηκαν οι γερανοί και ένας θεατής ακούστηκε να λέει πανικόβλητος:
Οι γερανοί του Ιβύκου: Οι εκδικητές .Έτσι οι θεατές κατάλαβαν ότι αυτός ήταν ο ένοχος.

Γη και ύδωρ: Σύμβολα υποταγής ,πλήρης υποχώρηση.
Οι αντίπαλοι μας αντιστάθηκαν για λίγο, στο τέλος όμως παραδόθηκαν και μας έδωσαν γην και ύδωρ. Η φράση προέρχεται από τον Ηρόδοτο, κατά τον οποίο οι Πέρσες απεσταλμένοι ζήτησαν από τους Σπαρτιάτες γήν και ύδωρ ως σύμβολο υποταγής σ΄ αυτούς.
Ηροδότου Ιστορία ,V,17-18

Γόρδιος δεσμός: Δύσκολο πρόβλημα, άλυτο πρόβλημα. Η υπόθεση ήταν τόσο μπερδεμένη που αποτελούσε γόρδιο δεσμό για τους δικαστές. Η φράση λέγεται για δύσκολη κατάσταση σαν και αυτή που αντιμετώπισε ο Μέγας Αλέξανδρος, όταν προσπάθησε να λύσει ένα μπερδεμένο κόμπο, το «γόρδιο δεσμό», που σύμφωνα με τον χρησμό όποιος τον έλυνε θα γινόταν κυρίαρχος της Ασίας. Αρριανού ,11,3

Δαμόκλειος σπάθη: Απειλητικό πράγμα, απειλή.

Το ένταλμα που εκδόθηκε κρεμόταν ως δαμόκλειος σπάθη πάνω από το κεφάλι του.
Η φράση προέρχεται από το επεισόδιο του Δαμοκλή, ενός αυλικού κόλακα του τυράννου των Συρακουσών Διονυσίου, ο οποίος θέλοντας να δείξει στο Δαμοκλή πόσο επικίνδυνο ήταν το αξίωμα του τυράννου τον έβαλε να καθίσει στο θρόνο του, ενώ από πάνω του κρεμόταν από μια αλογότριχα ένα μεγάλο σπαθί.

Διέβην τον Ρουβίκωνα: πήρα μια παράτολμη απόφαση. Ο στρατηγός βρισκόταν σε δίλημμα τι να κάνει , στο τέλος όμως διέβη τον Ρουβίκωνα και εξαπόλυσε σφοδρή επίθεση εναντίον των εχθρών.
Η φράση αναφέρεται στον Ιούλιο Καίσαρα που το 49 π.Χ. πήρε την παράτολμη, απόφαση να κηρύξει τον εμφύλιο πόλεμο στην Ιταλία και γι΄ αυτό πέρασε με το στρατό του τον ποταμό Ρουβίκωνα ,κατευθυνόμενος προς την Ρώμη. Ηροδότου Ιστορία,V,17-18

Δούρειος Ίππος: Προσφορά επικίνδυνη. Ό,τι φαίνεται σαν δώρο ,ενώ στην πραγματικότητα είναι επικίνδυνο, δόλιος και επικίνδυνος. Η πρόταση για συμφωνία που διατυπώνουν οι αντίπαλοι για να δείξουν τις καλές τους προθέσεις αποτελεί δούρειο ίππο, γιατί έτσι θέλουν να εξυπηρετήσουν μόνο τα συμφέροντά τους.Η φράση είναι παρμένη από τον Όμηρο. Οι Έλληνες χάρισαν στους Τρώες ένα ξύλινο άλογο ως αφιέρωμα στους Θεούς ,ενώ μέσα βρισκόταν ο Οδυσσέας με τους συντρόφους τους και πρώτοι άρχισαν την καταστροφή της Τροίας. Οδύσσεια, λ,529

Δρακόντεια μέτρα: αυστηρά μέτρα, σκληρά μέτρα. Η αστυνομία πήρε δρακόντεια μέτρα για να αποτρέψει βίαια επεισόδια στο κέντρο της πόλης. Η φράση προέρχεται από τον Δράκοντα, αρχαίο νομοθέτη της Αθήνας που ήταν γνωστός για τους αυστηρούς και σκληρούς νόμους που επέβαλε τον 7ο αιώνα π.Χ.

Εξ απαλών ονύχων: από μικρό παιδί, από νηπιακή ηλικία. Είμαστε πολύ φίλοι και γνωριζόμαστε εξ απαλών ονύχων. Η φράση χρησιμοποιείται για να δηλώσει τη νηπιακή ηλικία κατά την οποία ο άνθρωπος μαλακά νύχια.

Έξεστιν Κλαζομενίοις ασχημονείν: Επιτρέπεται στους Κλαζομενίους να φέρονται με απρέπεια.
Η φράση χρησιμοποιείται υποτιμητικά για όσους συμπεριφέρονται με απρέπεια και δηλώνει ότι η απρέπεια είναι δικό τους γνώρισμα. Την φράση είπαν οι Έφοροι της Σπάρτης για τους Κλαζομένιους, κατοίκους των Κλαζομενών, πόλης της αρχαίας Ιωνίας, όταν οι αντιπρόσωποί τους λέρωσαν τους θρόνους τους στη γερουσία. Αιλιανού Ποικίλαι Ιστορίαι,2,15

Έπεα πτερόεντα: Λόγια του αέρα. Θέλω αποδείξεις γι΄ αυτό το ζήτημα, γιατί όσα λες είναι «έπεα πτερόεντα» και δεν με πείθεις.
Ποιητική Ομηρική έκφραση βασισμένη στην αντίληψη ότι τα λόγια, όταν βγαίνουν από το στόμα μας τα παίρνει ο αέρας και πετούν. Ιλιάδα,Α,201 

Επί ξυρού ακμής: στην κόψη του ξυραφιού, σε πολύ κρίσιμη κατάσταση, σε κρίσιμο σημείο.
Η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη, είναι επί ξυρού ακμής και πρέπει να πάρουμε ορθές και ταχύτατες αποφάσεις. Ομηρική φράση, ειπώθηκε από το Νέστορα στο Διομήδη στην προσπάθειά του να τον ξεσηκώσει για πόλεμο εναντίον των Τρώων.
Ιλιάδα,Κ,173

Εκατόμβη: Τεράστια θυσία πολλά θύματα.
Στη διάρκεια του β΄ παγκοσμίου πολέμου υπήρξαν Εκατόμβες, πράγμα που δεν πρέπει να ξεχάσει η ανθρωπότητα. Εκατόμβη στην αρχαία Ελλάδα ονόμαζαν την θυσία, προσφορά προς τους θεούς από εκατό βόδια. Υπάρχει πολλές φορές στον Όμηρο. Ιλιάδα , Α,65

Ες αύριον τα σπουδαία: Αύριο θα ασχοληθούμε με τα σοβαρά.
Έλα τώρα ας διασκεδάσουμε σήμερα, έχουμε καιρό γι΄ αυτά. Ες αύριο τα σπουδαία .
Τη φράση είπε ο Θηβαίος Αρχίας, όταν πήρε το γράμμα που τον προειδοποιούσε ότι κινδυνεύει από τον Πελοπίδα.
Πλουτάρχου Πελοπ.,10

Η ταν ή επί τας: Η να την φέρεις νικητής ή να σε φέρουν πάνω της νεκρό, ή θα καταφέρουμε ή θα αποτύχουμε, ό,τι θέλει ας γίνει. Ο αγώνας είναι δύσκολος αλλά πρέπει να αγωνιστούμε μέχρι τέλους , ή ταν ή επί τας. Τη φράση έλεγαν οι Σπαρτιάτισσες μητέρες στα παιδιά τους, όταν τους έδιναν την ασπίδα για τον πόλεμο. Πλουτάρχου Λακεδαιμ. Αποφθ.16

Ήξεις αφήξεις: Λέγεται στην περίπτωση που κάποιος δεν έχει σταθερή άποψη, αλλά αλλάζει συνεχώς γνώμη. Πρέπει να ξέρεις ότι και εσύ έχεις ευθύνη για την κακή κατάσταση που βρίσκεσαι, γιατί δεν πήρες μια σταθερή απόφαση, συνέχεια ήσουν «ήξεις αφήξεις». Η φράση προέρχεται από το χρησμό του μαντείου των Δελφών « ήξεις αφήξεις ου θνήξεις εν πολέμω». Η θέση του κόμματος πριν ή μετά το αρνητικό μόριο ου, καθορίζει και τη σημασία του χρησμού.

Κέρβερος : Σκληρός, ανυποχώρητος. Παρά τα παρακάλια μιας ο φύλακας δεν μας άφησε να περάσουμε. Ήταν αληθινός Κέρβερος. Από το όνομα του τέρατος που φύλαγε τον Άδη και δεν άφηνε κανένα να μπει μέσα.

Η κεφαλή της Μέδουσας: Λέγεται για ό,τι είναι αποκρουστικό, για ό,τι δεν αντέχει να το βλέπει κανείς. Το θέαμα ήταν αποκρουστικό και ανυπόφορο, όπως η κεφαλή της Μέδουσας. Η φράση προέρχεται από το μύθο της Μέδουσας που απολίθωνε όποιον την κοιτούσε Ησίοδου Θεογονία, 1270

Κέρας Αμαλθείας: Πλούτος, αφθονία Παρόλο που ήταν τα χρόνια δύσκολα αυτός με την κληρονομιά που πήρε είχε το κέρας της Αμαλθείας. Η φράση προέρχεται από το περιστατικό όπου η Αμαλθείας έτρεφε το μικρό δία με κέρατο κατσίκας γεμάτο γάλα και μέλι.

Καυδιανά δίκρανα: Λέγεται στη φράση περνώ μέσα από τα καυδιανά δίκρανα αναγκάζομαι να υποστώ ταπεινώσεις. Η φράση προέρχεται από την ταπεινωτική ήττα του ρωμαϊκού στρατού στο Καύδιο, στην Αππία οδό, όπου ο ρωμαϊκός στρατός υποχρεώθηκε να περάσει κάτω από ένα ζυγό σε σχήμα «Π» κατασκευασμένο από δόρατα (καυδιανά δίκρανα).

Και συ τέκνον Βρούτε; Λέγεται για κάποιο άνθρωπο, που ξαφνικά στρέφεται εναντίον μας.
Τη φράση είπε ο Καίσαρας, όταν αναγνώρισε το βρούτο ανάμεσα στους δολοφόνους του.

Κόπρος του Αυγείου: Μαζεμένες ατασθαλίες καταστάσεις που δύσκολα διορθώνονται.
Όταν έγινε έλεγχος από τον επόπτη αποκαλύφθηκαν πολλά σκάνδαλα και ο υπουργός έδωσε εντολή να καθαριστεί αμέσως η κόπρος του Αυγείου. Η φράση προέρχεται από ένα άθλο του Ηρακλή, όταν καθάρισε την κοπριά από τους στάβλους του Αυγείου.

Ιδού η Ρόδος ιδού και το πήδημα:  Λέγεται για όσους υπερηφανεύονται και καυχώνται για ανεπιβεβαίωτα κατορθώματά τους και καλούνται να αποδείξουν ότι λένε την αλήθεια.
Αφού είσαι τόσο δυνατός απόδειξέ το, μη λες μόνο λόγια ιδού η Ρόδος ιδού και το πήδημα.
Η φράση προέρχεται από αισώπειο μύθο «Ανήρ Κομπαστής» σύμφωνα με τον οποίο κάποιος ισχυριζόταν ότι κάποτε στη Ρόδο έκανε ένα πολύ μεγάλο άλμα και του ζήτησαν να το επαναλάβει λέγοντά του την παραπάνω φράση. Αισώπου Μύθοι, «Ανήρ Κομπαστής»

Mηδένα προ του τέλους μακάριζε: Μην καλοτυχίζει κανένα, πριν να δεις το τέλος του.
Με αυτή τη φράση σχολίασε ο Σόλωνας τους θησαυρούς του Κροίσου, όταν ο τελευταίος τους έδειξε με υπερηφάνεια. Ηροδότου Ι. 32. 7

Κύκνειο άσμα: Η τελευταία πράξη το τελευταίο έργο η τελευταία ενέργεια κάποιου.
Με αυτή τη διδασκαλία, που αποτελεί το κύκνειο άσμα του, ο δάσκαλος αποσύρεται και συνταξιοδοτείται. Προέρχεται από το τελευταίο τραγούδι του κύκνου πριν το θάνατο του.
Πλάτωνος, Φαίδων 84,Ε 

Ιστός της Πηνελόπης: Λέγεται για έργο που δεν τελειώνει. Χρόνια προσπαθούν να τελειώσουν τα έργα για την κατασκευή του λιμανιού και δεν το κατόρθωσαν ακόμη έχουν καταντήσει σαν τον ιστό της Πηνελόπης. Η φράση είναι από τον Όμηρο όπου στην Οδύσσεια αναφέρεται πως η Πηνελόπη ύφαινε ένα ύφασμα την ημέρα και το ξήλωνε τη νύχτα θέλοντας να ξεγελάσει τους μνηστήρες θέλοντας να ξεγελάσει τους μνηστήρες μέχρι να γυρίσει ο Οδυσσέας από την Τροία. Οδύσσεια, τ,149

Κουτί της Πανδώρας: Συνδυασμένοι επιδρομή συμφορών η εμφάνιση πολλών κακών ταυτόχρονα.
Εκείνη τη χρονιά πολλές συμφορές χτύπησαν την πόλη, λες και άνοιξε το κουτί της Πανδώρας.
Η φράση προέρχεται από τη μυθολογία, κατά την οποία ο Δίας για να τιμωρήσει τους ανθρώπους έδωσε στην Πανδώρα σαν δώρο ένα κιβώτιο γεμάτο απ΄όλες τις συμφορές έτσι μόλις το άνοιξε βγήκαν έξω τα κακά, εκτός από την ελπίδα.

Ο κύβος ερρίφθη : Η απόφαση πάρθηκε. Ο Υπουργός υποσχέθηκε ότι το έργο θα προχωρήσει. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο κύβος ερρίφθη. Τη φάση είπε ο Καίσαρας όταν αποφάσισε να κηρύξει εμφύλιο πόλεμο.

Κλίνη του Προκρούστη: Λέγεται στην περίπτωση που κάποιος θέλει να προσαρμόσει την πραγματικότητα σ΄ ένα αυθαίρετο σχήμα, ώστε να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά του. Η αντιπολίτευση κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι πέρασε τον εκλογικό νόμο από την κλίνη του Προκρούστη για να έχει ίδιο όφελος. Προέρχεται από τον μυθικό κακούργο Προκρούστη που έδενε τα θύματά του στο κρεβάτι του κι έπειτα τους έκοβε ή εξάρθρωνε τα πόδια, για να τους φέρει σε μήκος ίσο με το κρεβάτι.

Μέμνησο των Αθηναίων : Μην ξεχάσεις να εκδικηθείς τους αντιπάλους σου. Οι αντίπαλοι πρέπει να πληρώσουν τα κατά που μας έκαναν «μέμνησο των Αθηναίων». Τη φράση έλεγε καθημερινά ένας υπηρέτης στο Δαρείο υπενθυμίζοντας του ότι έπρεπε να τιμωρήσει τους Αθηναίους, γιατί συμμετείχαν στην πυρπόληση των Σάρδεων. Ηροδότου, V.105

Μερίς του λέοντος: Το μεγαλύτερο μέρος το μεγαλύτερο κομμάτι. Η μοιρασιά δεν ήταν δίκαιη, γιατί ο μεγαλύτερος αδελφός πήρε τη μερίδα του λέοντος και στους υπόλοιπους έμειναν ελάχιστα περιουσιακά στοιχεία. Από το μύθο του Αισώπου «Λέων και αλώπηξ». 

Κομίζω γλαύκας εις Αθήνας: Λέω πράγματα πασίγνωστα, σαν να ήταν άγνωστα. Κομίζεις γλαύκα εις Αθήνας λέγοντας μας ότι η παχυσαρκία βλάπτει την υγεία.Η φράση λέγεται γιατί στην Αθήνα η γλαύκα, η κουκουβάγια, ήταν πασίγνωστη, σαν σύμβολο της Αθήνας και εικονιζόταν παντού, όπως στις στροφές των σπιτιών, στα νομίσματα κ.λ.π. Αριστοφάνη, Όρνιθες, 301

μετά βδελυγμίας: με αηδία,με αποστροφή

(το) απευκταίον: δυσάρεστο,συμφορά

εξ υπαρχής: από την αρχή

εξ απαλών ονύχων: (μτφ).από μικρό παιδί,από νήπιο(Πβ.Ανθολ.Παλατ.V.128) και “επιφανειακά”

αυτολεξεί: με τις ίδιες ακριβώς λέξεις

ασυζητητί: αδιαμφισβήτητα, ανεπιφύλακτα

ατιμωρητί: χωρίς τιμωρία

αρχαϊστί: στην αρχαία ελληνική γλώσσα

Εξεμέτρησε το ζην : Πέθανε,τελείωσε η ζωή του.
Εξέστω Κλαζομενίοις ασχημονείν :Ας επιτραπεί στους Κλαζομένιους να ασχημονούν(όχι όμως σε εμάς).(Τη φράση αυτή την είπαν οι έφοροι της Σπάρτης ,όταν τους καταγγέλθηκε ότι οι απεσταλμένοι των Κλαζομενών{ Ιωνική πόλη}λέρωσαν τους θρόνους τους στη γερουσία με καπνιά).

Εξ ημισείας:Μισά μισά,από μισά ο καθένας.
Εξ ιδίων κρίνει τα αλλότρια: Λαμβάνοντας υπόψη τα δικά του κρίνει τα ξένα.Εξομοιώνει ξένα πράγματα με τη δική του κατάσταση.
Εξις δευτέρα φύσις: Η συνήθεια καταντά δεύτερη φύση(Πβ.Cic., Tusc.
Εξ οικείων τα βέλη: Οι επιθέσεις προέρχονται από οικεία πρόσωπα.
Εξ ολοκλήρου: ολοκληρωτικά.
Εξ ονόματος: εκ μέρους,ως εκπρόσωπος.

Εξ όνυχος τον λέοντα: Λέμε τη φράση ,όταν θέλουμε να τονίσουμε ότι από κάποια μικρή ένδειξη μπορεί να διαφανεί ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου

Εξ ορισμούδικαιωματικά,επίσημα.
Εξ ουαπό όπου.
Εξ όψεωςαπό την όψη.
Εξ υπαρχής από την αρχή.
Εξ υφαρπαγής: από κλοπή.
Εξ ύψους: από τον ουρανό.
Εξωθεν: Από έξω

μύριοι: δέκα χιλιάδες ΑΛΛΑ μυρίοι= αναρίθμητοιΚατ’ αρχήν= κυρίως, βασικά ΑΛΛΑ Κατ’ αρχάς= αρχικά

Μεταξύ σφύρας και άκμονος: ανάμεσα σε δύο εμπόδια,σε δύο κακά

Εκ των ων ουκ άνευ(sine qua non): Αναφέρεται σε πράγμα,στοιχείο ή ιδιότητα,που είναι απαραίτητα ή αναντικατάστατα σε κάτι ή για κάτι

Νήδυμος ύπνος: βαθύτατος ύπνος.Πβ.Ομ.Οδ.υ.79.

Πνέω τα λοίσθια : ψυχορραγώ,βρίσκομαι στα πρόθυρα του θανάτου.

Δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται: Οταν κανείς δυστυχήσει όλοι κοιταζουν να επωφεληθούν από τη δυστυχία του.(Μενάνδρου Γν.Μονόστ.123.)

Ερρέτωπήγαινε στο διάβολο, ας πάει κατά διαόλου

de profundis”Λατιν.εκ βαθέων , από τα βάθη της ψυχής μου

Μηδέν ἂγαν»: τίποτε σε υπερβολικό βαθμό [Χίλων ή Σόλων ή Θαλής κλπ.- Θεογν.335]

Επί τον τύπον των ήλων: Λέγεται για ανθρώπους που είναι δύσπιστοι και θέλουν απτές αποδείξεις, για να πειστούν για κάτι.Π.χ. «Αυτός ,αν δε βάλει το χέρι του επί τον τύπον των ήλων ,δεν πιστεύει τίποτε απʼόσα του είπαμε»(Από την περίφημη φράση που είπε ο άπιστος Θωμάς ,όταν τον πλη-ροφόρησαν οι άλλοι μαθητές για την Ανάσταση του Χριστού.Πβ.Ιω.Κ.25).

Ιδού η Ρόδος ιδού και το πήδημα: λέγεται συνήθως σε εκείνους που καυχώνται για προγενέστερα ανεπιβεβαίωτα κατορθώματά τους και προκαλούνται τώρα να τα επαναλάβουν,για να αποδείξουν ότι δε λένε ψέματα [η φράση προέρχεται από τον αισώπειο μύθο «Ανήρ κομπαστής»]
Εν τη ρύμη του λόγου: στη ροή της κουβέντας

Κομίζω γλαύκα ες Αθήνας: Μεταφ.Λέγεται γιʼαυτούς που μιλούν για πολύ γνωστά πράγματα ,σαν να ήταν εντελώς νέα και άγνωστα

Από καθέδρας: με ύφος αυθεντικό,δογματικό.Π.χ «ομιλεί από καθέδρας».(ομιλεί με ύφος μη επιδεχόμενο αντίρρηση)Λατινικά : ex cathedra.

Αιδώς ΑργείοιΝτροπή κύριοι!Δεν ντρέπεστε επιτέλους; “

Γῆ πάντα τίκτει και πάλιν κομίζεταιόλα από τη γη γεννιούνται και σ’αυτήν ξαναγυρνούν [Μενάνδρου Γνῶμαι Μονόστιχοι 89]

Κύμβαλον αλαλάζον : μεταφ. λέγεται για άνθρωπο που απηχεί ξένες γνώμες άκριτα.Παύλ.ΑʼΚορινθ.ιγʼ.1.

Εν ριπή οφθαλμού: Μεταφ.Ακαριαία,ξαφνικά.(Φράση από την Κ.Διαθήκη Πβ.Παύλου ,Κορινθ.Α.ΙΕ.52).

Κρανίου τόπος: Λέγεται για κάποιο μέρος ,όπoυ η ζωή σʼαυτό είναι πραγματική κόλαση.Ματθ.ΚΖ.33.Επίσης Ιω.ΙΘ.17.

Μετά λόγου γνώσεως: με πλήρη επίγνωση των πραγμάτων.

Πύρρειος νίκη: νίκη που συνεπάγεται όμως τεράστιες απώλειες.Νίκη που συνεπιφέρει και στον νικητή μεγάλη φθορά,έτσι ωστε να ισοδυναμεί με ήττα(Η φράση προήλθε από την αιματηρή νίκη του Πύρρου εναντίον των Ρωμαίων στην Ηράκλεια της Ιταλίας το 280 π.Χ

Έπεα πτερόεντα: Φτερωτά λόγια ,λόγια του αέρα. Π.χ « Δεν παίρνω ποτέ στα σοβαρά προφορικές υποσχέσεις .ʼΟλα αυτά για μένα είναι έπεα πτερόεντα»(

Εστι δίκης οφθαλμός ος τα πανθʼορά: Υπάρχει το μάτι της δικαιοσύνης που βλέπει τα πάντα,τίποτε δε μένει ατιμώρητο.

Είπα και ελάλησα ,αμαρτίαν ουκ έχω: Η φράση χρησιμοποιείται με την έννοια :εγώ ξεκαθάρισα από πριν τη θέση μου, προειδοποίησα για τη στάση μου-τώρα δεν έχω καμιά ευθύνη για ό,τι έγινε ή ό,τι θα γίνει.

Ειρήσθω εν παρόδω: ας ειπωθεί παρενθεντικά, παρεμπιπτόντως

Αμέπος αμέργον: το’πε και το’κανε.(Ηρόδοτος ΙΙΙ135 «αμα έπος τε και έργον εποίει» δηλ. μόλις ξεστόμιζε το λόγο ,έκανε και το έργο).

Αβρόχοις ποσί: με στεγνά πόδια.Μεταφ.=χωρίς κόπο,χωρίς ζημιά(ηθική ή υλική).Π.χ «Αντε τυχερέ ξέμπλεξες από αυτήν την ιστορία αβρόχοις ποσί». Προέλευση :Από τη γνωστή βιβλική ιστορία της διέλευσης των Εβραίων μέσα από την Ερυθρά θάλασσα,χωρίς να βραχούν τα πόδια τους.» Αι εξακόσιαι εκείναι χιλιάδες αι την Ερυθράν θάλασσαν αβρόχοις ποσί διαπεράσαι …»

Νους υγιής εν σώματι υγιεί

Ένα υγιές πνεύμα προϋποθέτει υγιές σώμα. Η φράση απηχεί το κλασικό αθλητικό ιδεώδες, σύμφωνα με το οποίο η εκγύμναση του σώματος ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για σωματική και πνευματική υγεία. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι μόνο ένα υγιές σώμα μπορούσε να φιλοξενήσει ένα υγιές πνεύμα.

Ευ αγωνίζεσθαι
Να αγωνίζεσαι με έντιμο τρόπο. Η φράση καταδεικνύει τη σημασία της ευγενούς άμιλλας καθώς και την επιδίωξη της υπεροχής με θεμιτούς τρόπους.

Κύκνειον άσμα
Το μελωδικό τραγούδι του κύκνου λίγο πριν πεθάνει. Μεταφορικά το τελευταίο έργο ενός δημιουργού πριν το θάνατό του.

Πυξ λαξ
Σημαίνει με γροθιές και κλωτσιές. Τη φράση χρησιμοποιούμε για να εκφράσουμε την αποπομπή κάποιου με βίαιο τρόπο ή απότομα.

Τα παιδία παίζει
Το μάθαμε όλοι σαν παράδειγμα της αττικής σύνταξης στα αρχαία. Οι αρχαίοι εννοούσαν ότι το παιχνίδι είναι σύμφυτο
με την παιδική ηλικία. Χρησιμοποιείται και για να δείξουμε ότι κάποιος ενήλικας συμπεριφέρεται σαν παιδί.

Γνώθι σαυτόν
Αποδίδεται στον Χείλωνα τον Λακεδαιμόνιο, έναν από τους επτά σοφούς. Σημαίνει γνώρισε τον εαυτό σου, έχε αυτογνωσία.

Το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού
Η φράση αποδίδεται στον αρχαίο Έλληνα ποιητή, Μένανδρο και σημαίνει ότι δεν είναι έξυπνος αυτός που επαναλαμβάνει τα ίδια λάθη.

Ευ ζην
Αυτό θεωρούσε ο Μέγας Αλέξανδρος ότι χρωστούσε στο δάσκαλό του Αριστοτέλη. Αρχικά σήμαινε τον τρόπο ζωής που χαρακτηρίζεται από ηθικές και πνευματικές αρετές. Σήμερα έχει περισσότερο την έννοια της άνετης και ποιοτικής ζωής. 

Μολών λαβέ
Έτσι απάντησε ο Λεωνίδας στις Θερμοπύλες όταν ο Ξέρξης ζήτησε την παράδοση των όπλων των αμυνομένων Ελλήνων. Έλα να τα πάρεις (τα όπλα). Η φράση χρησιμοποιείται και σήμερα με την ίδια έννοια, δηλαδή αν τολμάς έλα να με αντιμετωπίσεις, δεν παραδίδομαι.

Άρον άρον
Ο όχλος φώναζε «ἆρον ἆρον, σταύρωσον αὐτόν» στον Πόντιο Πιλάτο για να καταδικάσει το Χριστό σε θάνατο στο Σταυρό. Σημαίνει βιαστικά, με σπουδή και χωρίς προσοχή.

Από μηχανής θεός
Η φράση προέρχεται από ένα τέχνασμα που χρησιμοποιούσαν στο αρχαίο θέατρο, όταν ένας θεός παρουσιαζόταν με ειδικό μηχάνημα (γερανό θα λέγαμε σήμερα) από ψηλά και με την παρέμβασή του έδινε λύση στην αδιέξοδη πλοκή του δράματος. Μεταφορικά χρησιμοποιείται όταν κάποιος εμφανίζεται απροσδόκητα και δίνει λύση σε ένα πρόβλημα.

Ήξεις αφήξεις
Πρόκειται για έναν διφορούμενο χρησμό όταν κάποιος στρατιώτης ρώτησε τη Σίβυλλα αν θα σκοτωθεί στον πόλεμο. Η απάντηση ήταν «Ήξεις, αφήξεις ουκ, εν πολέμω θνήξεις», προφορικά φυσικά. Η διαφορά είναι στο κόμμα μετά το ουκ που αλλάζει το νήμα της φράσης, δηλαδή «Θα πας, θα γυρίσεις (δεν) θα πεθάνεις στον πόλεμο». Το λέμε όταν κάποιος έχει διφορούμενες θέσεις, αντιφάσκει.

Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας
Το είπε ο Λαοκόων στους Τρώες προειδοποιώντας τους να μην δεχτούν τα δώρα (Δούρειος Ίππος) των Ελλήνων. Σημαίνει να είσαι επιφυλακτικός με τους εχθρούς ακόμα κι όταν φέρνουν δώρα.

ἔπεα πτερόεντα
Η φράση αναφέρεται από τον Όμηρο στην Ιλιάδα και σημαίνει τα λόγια που τα παίρνει ο άνεμος, που πετούν. Σημαίνει ακριβώς το ίδιο και σήμερα, λόγια του αέρα, που δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία.

 Αιδώς Αργείοι: όταν θέλουμε να καταδείξουμε αισθήματα ντροπής αναφερόμενοι σε κάποιον άλλο.
Ειπώθηκε από τον Στέντορα (σε έντονο ύφος) προς τους Αργείους κατά τη διάρκεια του Τρωικού πολέμου, με σκοπό να τους ανυψώσει το ηθικό όταν ο Αχιλλέας αποχώρησε από τη μάχη. (Ομήρου Ιλιάδα – Ε 787)

Αντίπαλον δέος: όταν αναφερόμαστε σε ισχυρό αντίπαλο. (Θουκυδίδης – Γ 11)

Από μηχανής θεός: μη αναμενόμενη βοήθεια – λύση – συνδρομή σε κάποιο πρόβλημα ή δύσκολη κατάσταση. Προέρχεται από θεατρικό τέχνασμα στην αρχαία Ελλάδα που χρησιμοποιούσαν οι τραγικοί ποιητές όταν ήθελαν να δώσουν διέξοδο στη πλοκή του έργου και στο οποίο κατά τη διάρκεια της παράστασης εμφανιζόταν ένας Θεός επάνω σε εναέρια κατασκευή (γερανός).

Αρχή άνδρα δείκνυσι: όταν οι πράξεις – έργα χαρακτηρίζουν τον άνθρωπο στον οποίο αναφερόμαστε. (Βίας ο Πριηνεύς – Σοφοκλής…. Αντιγόνη 62)

Ασκός του Αιόλου: σε περιπτώσεις επικείμενων δεινών – καταστροφών. Ο Αίολος έδωσε έναν ασκό στον Οδυσσέα ο οποίος περιείχε ανέμους. Όταν λοιπόν οι σύντροφοι του Οδυσσέα άνοιξαν τον ασκό, απελευθερώθηκαν οι άνεμοι και παρέσυραν το πλοίο στο νησί των Λαιστρυγόνων. (Ομήρου Οδύσσεια Κ 1-56)

Αχίλλειος πτέρνα: αδύνατο σημείο. Η φράση προέρχεται από το μύθο του Αχιλλέα, σύμφωνα με τον οποίο, όταν τον βύθιζε στο αθάνατο νερό η μητέρα του, επειδή τον κρατούσε από τη φτέρνα, στο συγκεκριμένο σημείο του σώματός του παρέμεινε θνητός.

Βίος αβίωτος : ζωή ανυπόφορη. (Χίλων Ο Λακεδαιμόνιος)

Γαία πυρί μειχθήτω: σε περιπτώσεις καταστροφής, όταν θέλουμε να δώσουμε έμφαση.

Γη και ύδωρ: υποδηλώνει περιπτώσεις υποταγής , πλήρους υποχώρησης, παράδοσης άνευ όρων. Η φράση προέρχεται από τον Ηρόδοτο, σύμφωνα με τον οποίο οι Πέρσες απεσταλμένοι ζήτησαν από τους Σπαρτιάτες γη και ύδωρ σε ένδειξη υποταγής. (Ηροδότου Ιστορία V 17-18)

Γόρδιος δεσμός: αναφέρεται σε περιπτώσεις δύσκολων προβλημάτων (άλυτων). Η φράση λέγεται σε περιπτώσεις δύσκολων καταστάσεων, όπως αυτή που αντιμετώπισε ο Μέγας Αλέξανδρος, όταν προσπάθησε να λύσει ένα πολύπλοκο κόμπο, το «γόρδιο δεσμό» τον οποίον σύμφωνα με τον χρησμό όποιος τον έλυνε θα γινόταν κυρίαρχος της Ασίας. (Αρριαννού 11 3)

Δαμόκλειος σπάθη: απειλητικές καταστάσεις Η φράση προέρχεται από επεισόδιο που συνέβη μεταξύ του τυράννου των Συρακουσών Διονυσίου και του Δαμοκλή, ενός αυλικού κόλακα , όταν ο πρώτος θέλοντας να δείξει στο Δαμοκλή πόσο επικίνδυνο ήταν το αξίωμα του τυράννου τον έβαλε να καθίσει στο θρόνο, ενώ από πάνω του κρεμόταν ξίφος σε μια τρίχα αλόγου.

Διέβην τον Ρουβίκωνα : σε περιπτώσεις που λαμβάνεται μία παράτολμη απόφαση. Η φράση αποδίδεται στον Ιούλιο Καίσαρα ο οποίος όταν το 49 π.Χ. αποφάσισε να κηρύξει εμφύλιο πόλεμο στην Ιταλία, πέρασε με το στρατό του τον ποταμό Ρουβίκωνα κατευθυνόμενος προς την Ρώμη.

Δούρειος Ίππος: αναφέρεται σε περιπτώσεις δολιότητας, ή δώρων τα οποία υποκρύπτουν δόλο. Η φράση προέρχεται από τον Όμηρο και αναφέρεται κατά την περίοδο των Τρωικών πολέμων τότε που οι Έλληνες ενώ χάρισαν στους Τρώες ξύλινο άλογο μεγάλων διαστάσεων ως αφιέρωμα στους Θεούς, στο εσωτερικό του ήταν κρυμμένοι ο Οδυσσέας με τους συντρόφους του, οι οποίοι άνοιξαν τις πύλες της Τροίας στους υπόλοιπους Έλληνες (Ομήρου Οδύσσεια λ 529)

Επί ξυρού ακμής : στην κόψη του ξυραφιού, σε πολύ κρίσιμη κατάσταση, σε κρίσιμο σημείο. Ομηρική φράση η οποία ειπώθηκε από το Νέστορα στο Διομήδη στην προσπάθειά του να τον παροτρύνει για συμμετοχή στον πόλεμο εναντίον των Τρώων. (Ομήρου Ιλιάδα Κ 173)

Εκατόμβη: Θυσία με πολλά θύματα, μεγάλη απώλεια. Εκατόμβη στην αρχαία Ελλάδα ονόμαζαν την θυσία κατά την οποία γινόταν προσφορά από εκατό βόδια στους θεούς. (Ομήρου Ιλιάδα Α 65)

Ες αύριον τα σπουδαία: Αργότερα θα ασχοληθούμε με τα σοβαρά ζητήματα – θέματα, αναβολή. Τη φράση είπε ο Θηβαίος Αρχίας, όταν έλαβε το γράμμα που τον προειδοποιούσε ότι κινδυνεύει από τον Πελοπίδα. (Πλουτάρχου Πελοπ. 10)

Ή ταν ή επί τας : Ή θα την φέρεις νικητής (ασπίδα) ή θα σε φέρουν επάνω της νεκρό……………..ή θα επιτύχουμε, ή θα αποτύχουμε. Τη φράση έλεγαν οι Σπαρτιάτισσες μητέρες στα παιδιά τους, όταν τους έδιναν την ασπίδα για τον πόλεμο. (Πλουτάρχου Λακεδαιμ. Αποφθ.16)

Κέρβερος: Σκληρός, ανυποχώρητος. Προέρχεται από το ομώνυμο τέρας που φύλαγε τον Άδη και δεν επέτρεπε την είσοδο.
Κέρας Αμαλθείας: Παραπέμπει σε πλούτο – αφθονία υλικών αγαθών. Η φράση προέρχεται από περιστατικό όπου η Αμάλθεια έτρεφε το μικρό Δία με κέρατο κατσίκας γεμάτο γάλα και μέλι.

Και συ τέκνον Βρούτε: Φράση που απευθύνεται σε πρόσωπα που προδίδουν την εμπιστοσύνη μας.Την είπε ο Καίσαρας, όταν αναγνώρισε τον Βρούτο ανάμεσα στους δολοφόνους του.

Κόπρος του Αυγείου: Συγκεντρωμένες ατασθαλίες – καταστάσεις οι οποίες δύσκολα διορθώνονται. Η φράση προέρχεται από άθλο του Ηρακλή, κατά τον οποίο καθάρισε την κοπριά από τους στάβλους του Αυγείου.

Ιδού η Ρόδος ιδού και το πήδημα: Λέγεται για όσους υπερηφανεύονται και καυχώνται για ανεπιβεβαίωτα κατορθώματα και καλούνται να αποδείξουν ότι λένε την αλήθεια. Η φράση προέρχεται από Αισώπειο μύθο σύμφωνα με τον οποίο κάποιος ισχυριζόταν ότι κάποτε στη Ρόδο έκανε ένα πολύ μεγάλο άλμα και του ζήτησαν να το επαναλάβει λέγοντάς του την παραπάνω φράση. (Αισώπου Μύθοι «Ανήρ Κομπαστής»)

Mηδένα προ του τέλους μακάριζε : Μην βιάζεσαι να μακαρίσεις κάποιον πριν το τέλος. Με αυτή τη φράση σχολίασε ο Σόλωνας τους θησαυρούς του Κροίσου, όταν ο τελευταίος τους έδειξε με υπερηφάνεια. (Ηροδότου Ι 32 7)

Κύκνειο άσμα: Η τελευταία ενέργεια – πράξη – έργο κάποιου. Προέρχεται από το τελευταίο τραγούδι του κύκνου πριν το θάνατό του. (Πλάτωνος Φαίδων 84 Ε)

Ιστός της Πηνελόπης : Λέγεται για έργο που δεν τελειώνει. Η φράση είναι από τον Όμηρο όπου στην Οδύσσεια αναφέρεται στην Πηνελόπη η οποία ύφαινε ένα ύφασμα την ημέρα και το ξήλωνε τη νύχτα, θέλοντας να ξεγελάσει τους μνηστήρες μέχρι να γυρίσει ο Οδυσσέας από την Τροία. (Ομήρου Οδύσσεια τ 149)

Κουτί της Πανδώρας : Εμφάνιση πολλών δεινών ταυτόχρονα. Η φράση προέρχεται από τη μυθολογία, σύμφωνα με την οποία ο Δίας για να τιμωρήσει τους ανθρώπους έδωσε στην Πανδώρα ως δώρο ένα κιβώτιο γεμάτο με όλες τις συμφορές, με αποτέλεσμα μόλις το άνοιξε να βγουν όλα τα δεινά, εκτός από την ελπίδα.

Ο κύβος ερρίφθη: Η απόφαση έχει ληφθεί. Τη φάση είπε ο Καίσαρας όταν αποφάσισε να κηρύξει εμφύλιο πόλεμο. Οι λατινομαθείς ευρωπαίοι το λένε στα λατινικά alea jacta est.

Προκρούστειος Κλίνη: Προσαρμογή κάποιας κατάστασης βάσει συμφέροντος. Προέρχεται από τον μυθικό κακούργο Προκρούστη ο οποίος έδενε τα θύματά του σε κρεβάτι κι έπειτα τους έκοβε ή εξάρθρωνε τα πόδια, προκειμένου να τους φέρει σε ίσο μήκος με το κρεβάτι.

Μέμνησο των Αθηναίων : Μην ξεχνάς αυτόν που πρόκειται να εκδικηθείς.Τη φράση έλεγε καθημερινά ένας υπηρέτης στο Δαρείο (κατόπιν εντολής του) υπενθυμίζοντας ότι έπρεπε να τιμωρήσει τους Αθηναίους, διότι συμμετείχαν στην πυρπόληση των Σάρδεων. (Ηροδότου V 105)

Μερίς του λέοντος : Το μεγαλύτερο μερίδιο. (Αισώπου μύθοι «Λέων και αλώπηξ»)

Κομίζω γλαύκα εις Αθήνας : Όταν λέγονται ήδη γνωστά πράγματα. Η φράση λέγεται διότι στην Αθήνα η γλαύκα, η κουκουβάγια, ήταν γνωστή, σαν σύμβολο της Αθήνας και εικονιζόταν παντού, όπως στις στροφές των σπιτιών, στα νομίσματα κ.λ.π. (Αριστοφάνη, Όρνιθες, 301)

*Κάποιες από τις φράσεις είναι μάλλον μεταγενέστερες των αρχαίων Ελλήνων ωστόσο τις αναφέρουμε καθώς διατηρούν όλα τα χαρακτηριστικά της αρχαίας ελληνικής. Φυσικά υπάρχουν πολλές ακόμη για τις οποίες επιφυλασσόμαστε να ασχοληθούμε σε άλλο άρθρο.



ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΑΠΛΕΣ ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

Άβιος βίος: ανυπόφορη, αφόρητη ζωή.
Αβρόχοις ποσί: με άβρεχτα πόδια, χωρίς κόπο.
Ανδρός χαρακτήρ εκ λόγου γνωρίζεται: ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου φαίνεται από τα λόγια του.
Ανήρ πονηρός δυστυχεί, καν ευτυχή: ο πονηρός άνθρωπος είναι δυστυχισμένος, έστω κι αν όλα του πάνε καλά.
Βαίνει κατ’ ευχήν: προχωράει ευνοϊκά.
Βαίνω καλώς: προχωράω καλά.
Βίος αβίωτος: ανυπόφορη ζωή, αφόρητος βίος.
Γη και ύδωρ: υποταγή χωρίς αντίσταση.
Γηράσκω αεί διδασκόμενος: γερνώ μαθαίνοντας συνεχώς.
Δια παν ενδεχόμενον: για κάθε ενδεχόμενο, για κάθε περίπτωση.
Δια παντός (χρόνου): συνεχώς, πάντοτε.
Δια χειρός: με το χέρι.
Διαίρει και βασίλευε: να διαιρείς τους αντιπάλους σου για να κυβερνάς.
Δρακόντεια μέτρα: πολύ σκληρά μέτρα, αυστηροί νόμοι.
Δούναι και λαβείν: δοσοληψία, οικονομική συναλλαγή.
Δώρον άδωρον: προσφορά χωρίς αξία.
Εις άτοπον απαγωγή: λογική μέθοδος που οδηγεί στο αδύνατο και έτσι βεβαιώνεται η ορθότητα της αντίθετης πρότασης.
Εκ περιτροπής: διαδοχικά, σε επαναλαμβανόμενη σειρά.
Εν καιρώ: σε κατάλληλο χρόνο.
Εν ευθέτω χρόνο: σε κατάλληλο χρόνο.
Εν οίδα ότι ουδέν οίδα: ένα πράγμα γνωρίζω, ότι τίποτα δε γνωρίζω.
Εν ριπή οφθαλμού: ακαριαία, στη στιγμή.
Ενός κακού δοθέντος μύρια έπονται: αν ξεκινήσει μια συμφορά, ακολουθούν αμέτρητες.
Εξ απαλών ονύχων: από την παιδική ηλικία.
Έξω φρενών: εκτός λογικής, σε έξαλλη κατάσταση.
Επί ίσοις όροις: με ίσους όρους.
Ήξεις αφήξεις: δισήμαντα πράγματα.
Θεού θέλοντος: αν θέλει ο Θεός.
Ιδίοις όμμασι: με τα ίδια τα μάτια.
Κατά δύναμιν: σύμφωνα με τις δυνάμεις, όσο είναι δυνατόν.
Λόγος έργου σκιά: ο λόγος είναι η σκιά του έργου.
Μη μου τους κύκλους τάραττε: μη με διακόπτεις από τη σκέψη μου, μη μου χαλάς την ηρεμία μου.
Μηδένα προ του τέλους μακάριζε: μη θεωρείς κανέναν ευτυχισμένο πριν από το τέλος του.
Ο άνθρωπος φύσει ζώον πολιτικόν: ο άνθρωπος είναι από τη φύση του κοινωνικό ον.
Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος: ο άνθρωπος είναι το κριτήριο όλων των πραγμάτων.
Πυξ λαξ: με γροθιές και κλοτσιές.
Σώφρων ο μετρίας επιθυμίας έχων: συνετός είναι όποιος έχει μετρημένες επιθυμίες.
Ταγαθά κόποις κτώνται: τα αγαθά αποκτώνται με κόπους.
Τα καθ’ ημάς: αυτά που συμβαίνουν σε εμάς.
Τα κακώς κείμενα: αυτά που βρίσκονται σε κακή κατάσταση.
Τι μέλλει γενέσθαι: τι πρόκειται να γίνει.
Τα εξ αμάξης: έντονη επίπληξη.
Το πεπρωμένον φυγείν αδύνατον: Είναι αδύνατο να αποφύγει κανείς το πεπρωμένο του.
Τρόπος του λέγειν: μεταφορικά, όπως θα μπορούσαμε να πούμε
Τω όντι: πράγματι.
Υπό την αιγίδα: υπό την προστασία, με την επίβλεψη.
Ψυχή τε και σώματι: και με την ψυχή και με το σώμα, ολοκληρωτικά.
Ως είθισται: όπως συνηθίζεται.
Ως επί το πλείστον: τις πιο πολλές φορές.
Ως έπος ειπείν: με λίγα λόγια, με μία λέξη.

Αβρόχοις ποσί: Με στεγνά πόδια, χωρίς κόπο, χωρίς ζημιά (Εξοδ. ΙΔ. 22-31)
Αγρόν ηγόρασε: Δεν ενδιαφέρθηκε (Λουκά, ΙΔ. 18)
Αδαμιαία περιβολή: Απόλυτη γύμνια, χωρίς ένδυση
Αθώα περιστερά: Αυτός που παριστάνει τον αθώο χωρίς να είναι
Αιέν αριστεύειν: Πάντα να αριστεύετε (Ομήρου Ιλ. Ζ 208)
Αιχμή του δόρατος: Το δυνατότερο σημείο
Άκρα του τάφου σιωπή: Απόλυτη σιγή (Δ. Σολωμός – «Ελεύθεροι πολιορκημένοι»)
Ακρογωνιαίος λίθος: Βάση, θεμέλιο
Άκρον άωτον: Αποκορύφωμα
Άλας της γης: Η μοναδικότητα (Ματθαίος, Ε. 13)
Αλήστου μνήμης: Αείμνηστος, αλησμόνητος
Αμ’ έπος αμ’ έργον: Μαζί με τα λόγια και τα έργα (Ηρόδοτος)
Ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος: Για τους ένδοξους ανθρώπους είναι τάφος ολόκληρη η γη (Περικλής)
Αντί πινακίου φακής: Με ασήμαντο αντάλλαγμα
Απέχω παρασάγγας: Απέχω πολύ
Από μηχανής θεός: Απροσδόκητη λύση σε ένα αδιέξοδο
Αποδιοπομπαίος τράγος: Εξιλαστήριο θύμα
Απολωλός πρόβατο: Παραστρατημένος, διεφθαρμένος
Απορία ψάλτου βηξ: Αμήχανη συμπεριφορά σε δυσχερή κατάσταση
Αποχρών λόγος: Ο βαθύτερος λόγος
Αυθωρεί και παρά χρήμα: Την ίδια ακριβώς χρονική στιγμή, πάραυτα
Άχθος αρούρης: Βάρος της γης
Αχίλλειος πτέρνα: Το αδύνατο σημείο
Βάπτισμα του πυρός: Πρώτη εμπειρία
Γαία πυρί μιχθήτω: Ας καταστραφούν τα πάντα
Γη και ύδωρ: Σύμβολα υποταγής στην αρχαιότητα
Γνώθι σαυτόν: Να γνωρίζεις τον εαυτό σου
Γόρδιος δεσμός: Δυσεπίλυτο πρόβλημα
Δαμόκλειος σπάθη: Απειλητική κατάσταση
Δει δε χρημάτων: Υπάρχει ανάγκη χρημάτων (Δημοσθένης)
Διά πυρός και σιδήρου: Με πολύ δύσκολο τρόπο
Διαίρει και βασίλευε: Να προκαλείς διχόνοια ώστε να μπορείς να εξουσιάζεις
Διαρρηγνύω τα ιμάτιά μου: Διαμαρτύρομαι πολύ έντονα
Διάττοντας αστέρας: Αυτός που αποκτά ξαφνικά μεγάλη φήμη και μετά εξαφανίζεται
Διέβην τον Ρουβίκωνα: Πήρα μια παράτολμη απόφαση (Ιούλιος Καίσαρας)
Διέλαθε της προσοχής: Ξέφυγε από την προσοχή
Διυλίζω τον κώνωπα και καταπίνω την κάμηλο: Επιμένω σε ασήμαντα πράγματα και ανέχομαι άλλα πιο σπουδαία
Δρακόντεια μέτρα: Πολύ σκληρά μέτρα
Ειρήσθω εν παρόδω: Ας ειπωθεί παρεμπιπτόντως
Εισάγω καινά δαιμόνια: Διδάσκω νεωτεριστικές ιδέες
Εκ του σύνεγγυς: Από πολύ κοντά
Εκ των ων ουκ άνευ: Απαραίτητος
Έκαστος εφ’ ω ετάχθη: Καθένας για αυτό που είναι προορισμένος
Εκών άκων: Εκούσια ή εκούσια, θέλοντας και μη
Εν είδει: Με τη μορφή
Εν ευθέτω χρόνω: Σε πρόσφορο, κατάλληλο χρόνο
Εν κατακλείδι: Τελειώνοντας, στο τέλος
Εν ριπή οφθαλμού: Ακαριαία, ξαφνικά
Εν τη ρύμη του λόγου: Στην ορμή του λόγου
Ένθεν και ένθεν: Και από τη μία και από την άλλη
Ένθεν κακείθεν: Από ’δω κι από ’κει
Εξ απαλών ονύχων: Από τη βρεφική ηλικία
Εξ οικείων τα βέλη: Επιθέσεις προεχόμενες από οικεία πρόσωπα
Εξ όνυχος τον λέοντα: Από μια ένδειξη διαφαίνεται ο χαρακτήρας κάποιου
Εξώλης και προώλης: Φαύλος, ανήθικος, χωρίς αναστολές
Έπεα πτερόεντα: Λόγια του αέρα
Επί δικαίους και αδίκους: Σε όλους ανεξαιρέτως, είτε το δικαιούνται είτε όχι
Επί ξυρού ακμής: Στην κόψη του ξυραφιού
Επί παντός επιστητού: Για κάθε ζήτημα
Επί τον τύπον των ήλων: Με απτές αποδείξεις
Έχουν γνώση οι φύλακες: Έχουν ληφθεί τα απαραίτητα μέτρα
Ή ταν ή επί τας: Ή με την ασπίδα (νικητής) ή πάνω σε αυτή (νεκρός) (Σπαρτάτισσες)
Ηλίου φαεινότερον: Πάρα πολύ φανερό, σαφέστατο
Ήξεις αφήξεις: Διφορούμενα πράγματα
Ιδίοις όμμασιν: Με τα ίδια του τα μάτια
Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα: Πρόκληση για απόδειξη των λεγομένων
Ιώβειος υπομονή: Πολύ μεγάλη υπομονή
Καθεστηκυία τάξις: Η τάξη που έχει τη δύναμη και τον πλούτο σε μία χώρα
Καθεύδω υπό μανδραγόραν:  Κοιμάμαι ύπνο βαθύ, αδιαφορώ παντελώς
Κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν: Με απόλυτη ομοιότητα
Κατά συνθήκην ψεύδη: Συμβατικά ψεύδη
Κατά τα ειωθότα: Σύμφωνα με τις συνήθειες που υπάρχουν
Κατά το μάλλον ή ήττον: Λίγο-πολύ, κάπως, περίπου
Κεκλεισμένων των θυρών: Με κλειστές πόρτες
Κεραυνός εν αιθρία: Κάτι ξαφνικό και αναπάντεχο
Κομίζω γλαύκα ες Αθήνας: Μιλώ για γνωστά πράγματα
Κοντός ψαλμός αλληλούια: Κάτι θα γίνει σύντομα και θα αποδείξει τους ισχυρισμούς μας
Κρανίου τόπος: Τόπος που έχει υποστεί τεράστιες καταστροφές
Κύκνειο άσμα: Η πράξη πριν το τέλος
Κύμβαλον αλαλάζον: Άνθρωπος που απηχεί ξένες γνώμες άκριτα
Λάθε βιώσας: Να ζεις στην αφάνεια, να μην επιδώκεις την προβολή (Επίκουρος)
Λυδία λίθος: Κάθε μέθοδος που συντελεί στην εξακρίβωση της αλήθειας
Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι: Καλότυχοι οι κουτοί, οι αγαθοί
Μάννα εξ ουρανού: Ανέλπιστη βοήθεια
Μεταξύ σφύρας και άκμονος: Ανάμεσα σε δύο εμπόδια, σε δύο δυσκολίες
Μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας: Στο μεταίχμιο ζωής και θανάτου
Μέτρον άριστον: Η αποφυγή των άκρων
Μηδείς αγεωμέτρητος εισίτω: Να μην εισέλθει κάποιος άσχετος
Μηδέν άγαν: Να μην κάνεις τίποτα σε υπερβολικό βαθμό
Μηδένα προ του τέλους μακάριζε: Να μην καλοτυχίζεις κανέναν πριν δεις το τέλος του
Μήλον της Έριδος: Αντικείμενο διεκδίκησης
Μολών λαβέ: Έλα να τα πάρεις (Λεωνίδας)
Νίπτω τας χείρας μου: Δεν φέρω ευθύνη, δεν ανακατεύομαι (Πόντιος Πιλάτος)
Νόστιμον ήμαρ: Ημέρα επιστροφής από τα ξένα (Ομήρου Οδύσσεια)
Νους υγιής εν σώματι υγιεί: Για να είναι ο νους υγιής, πρέπει και το σώμα να είναι υγιές
Ο κύβος ερρίφθη: Πάρθηκε η κρίσιμη απόφαση (Ιούλιος Καίσαρας)
Ο τελευταίος τροχός της αμάξης: Εκείνος που δεν έχει σχεδόν καμία εξουσία
Οι καιροί ου μενετοί: Οι περιστάσεις δεν επιτρέπουν αναβλητικότητα
Ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος: Δεν μπορείς να πάρεις από αυτόν που δεν έχει
Ουκ εν τω πολλώ το ευ: Δεν έχει σημασία η ποσότητα αλλά η ποιότητα
Παρά θιν’ αλός: Στην ακρογιαλιά
Πνέω μένεα: Είμαι πολύ θυμωμένος, εξοργισμένος
Πνέω τα λοίσθια: Ψυχορραγώ, βρίσκομαι στα πρόθυρα του θανάτου
Προς επίρρωσιν: Για ενίσχυση
Πυξ λαξ: Με κάθε τρόπο (Με μπουνιές και κλωτσιές)
Πύρρειος νίκη: Νίκη με μεγάλες απώλειες
Σιγή ιχθύος: Απόλυτη ησυχία
Σολομώντειος λύση: Έξυπνη λύση που δίνεται σε πρόβλημα
Σοφόν το σαφές: Η σαφήνεια φανερώνει σοφία
Τα εν οίκω μη εν δήμω: Τα οικογενειακά ζητήματα δεν πρέπει να βγαίνουν στη δημοσιότητα
Τα πάντα ρει: Όλα μεταβάλλονται (Ηράκλειτος)
Τείνω ευήκοον ους: Ακούω με ευνοϊκή διάθεση
Το μη χείρον βέλιστον: Από δύο αναπότρεπτα κακά, είναι προτιμότερο το λιγότερο κακό
Το πεπρωμένο φυγείν αδύνατον: Δεν μπορεί να ξεφύγει κανείς από τη μοίρα του
Το τερπνόν μετά του ωφελίμου: Συνδυασμός διασκέδασης και ωφέλειας
Τρόπον τινά: Κατά κάποιον τρόπο
Υπέρ το δέον: Παραπάνω από το πρέπον
Υπερβαίνω τα εσκαμμένα: Ξεπερνώ τα επιτρεπόμενα όρια
Φάσκω και αντιφάσκω: Λέω και ξελέω
Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας: Να φοβάσαι τους εχθρούς, ακόμα κι αν έρχονται με δώρα
Φύρδην μίγδην: Ανάκατα, άνω κάτω
Χρόνου φείδου: Ξόδευε τον χρόνο σου με σύνεση
Ώδινεν όρος και έτεκε μυν: Υποσχέθηκε πολλά και δεν έκανε τίποτα (Κοιλοπονούσε με ένα βουνό και γέννησε ποντίκι)
Ων ουκ έστιν αριθμός: Αμέτρητος
Ωσεί παρών: Σαν να ήταν παρών


           

Ειδικές εκπτώσεις σελίδας έως και 40%

NEW